มาตรฐานที่ 5 การวัดและประเมินผลการศึกษา
การวัด (Measurement) หมายถึง การกำหนดตัวเลขหรือสัญลักษณ์ให้กับบุคคล สิ่งของ เหตุการณ์หรือพฤติกรรมต่างๆตามที่เกณฑ์กำหนดไว้ แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ การวัดทางกายภาพ และ การวัดทางสังคมศาสตร์
การประเมิน (Evaluation) หมายถึง กระบวนการเก็บรวบรวมข้อมูลอย่างมีระบบ เพื่อนำผลมาใช้ในการวินิจฉัย ตัดสินในคุณค่าโดยการเปรียบเทียบกับเกณฑ์ที่กำหนด
ข้อมูลที่รวบรวมเพื่อการประเมินแบ่งเป็น ข้อมูลเชิงคุณภาพ และ ข้อมูลเชิงปริมาณ
ประเภทของการประเมินผลการเรียน
1.การวัดอิงกลุ่ม เป็นการวัดที่ขึ้นอยู่กับเกณฑ์มาตรฐานสัมพันธ์หรือพฤติกรรมของกลุ่มเป็นสำคัญ มุ่งระบุหาความแตกต่างระหว่างผู้เรียน
2.การวัดอิงเกณฑ์ เป็นการวัดที่ขึ้นอยู่กับเกณฑ์มาตรฐานที่ให้คำนิยามไว้แน่ชัดล่วงหน้าเป็นสำคัญ
บลูมและคณะได้แบ่งพฤติกรรมที่จะวัดออกเป็น 3 ลักษณะ คือ
1.การวัดและประเมินด้านพุทธพิสัย สามารถจำแนกย่อยได้ 6 ระดับพฤติกรรม ดังนี้
1.1 ความรู้ความจำ Knowledge
1.2 ความเข้าใจ Comprehension
1.3 การนำไปใช้ Application
1.4 การวิเคราะห์ Analysis
1.5 การสังเคราะห์ Synthesis
1.6 การประเมินค่า Evaluation
2.การวัดและประเมินด้านจิตพิสัย เป็นคุณลักษณะด้านจิตใจ ความรู้สึกที่บ่งบอกพฤติกรรมเกี่ยวกับเจตคติ ค่านิยมและคุณธรรมของบุคคล
3.การ วัดและประเมินด้านทักษะพิสัย เป็นพฤติกรรมความสามารถในการใช้กลไกทางร่างกายและการประสานงานของประสาท กล้ามเนื้อทีเกี่ยวข้องกับความสามารถในการกระทำการปฏิบัติของบุคคล
จุดมุ่งหมายของการวัดผลการศึกษา
1.เพื่อพัฒนาสมรรถภาพของนักเรียน
2.เพื่อวินิจฉัย ค้นหาจุดบกพร่องของนักเรียนเพื่อหาทางช่วยเหลือ
3.เพื่อจัดอันดับหรือจัดตำแหน่ง
4.เพื่อประเมินผลการวัดให้ถูกต้อง และยุติธรรม
5.เพื่อใช้ผลการวัดให้คุ้มค่าจุดประสงค์ของการวัด
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดผล
1.การสังเกต Observation คือ การเฝ้าดูสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างใส่ใจและมีระเบียบวิธี เพื่อวิเคราะห์หรือหาความสัมพันธ์ของสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นกับสิ่งอื่น แบ่งเป็น การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม
2.การสัมภาษณ์ Interview คือ การสนทนาซักถามอย่างมีจุดมุ่งหมาย เพื่อให้ได้ข้อมูลเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่ต้องการ ข้อมูลจากการสัมภาษณ์จะช่วยอธิบายสิ่งที่พบเห็นหรือสังเกตได้ แต่ยังไม่เข้าใจ ให้เข้าใจแจ่มแจ้งยิ่งขึ้น การสัมภาษณ์จำเป็นต้องมีโครงสร้างของคำถาม และสามารถควบคุมทิศทางโครงสร้าง ของเนื้อหาให้เป็นเรื่องที่ต้องการทราบหรือปัญหาในการวิจัย ศึกษาชุมชน จุดสนใจของการสัมภาษณ์ คือ การหาข้อมูลเกี่ยวกับกฎระเบียบหรือระบบความหมายที่เหตุการณ์หรือปรากฏการณ์สังคมหนึ่งๆ มีอยู่เป็นเรื่องเกี่ยวกับบรรทัดฐานทางสังคมซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับระบบวัฒนธรรมโดยตรง
3.แบบสอบถาม Questionnaire คือ รูป แบบของคำถามเป็นชุดๆ ที่ได้ถูกรวบรวมไว้อย่างมีหลักเกณฑ์และเป็นระบบ เพื่อใช้วัดสิ่งที่ผู้วิจัยต้องการจะวัดจากกลุ่มตัวอย่างหรือประชากรเป้า หมายให้ได้มาซึ่งข้อเท็จจริงทั้งในอดีต ปัจจุบันและการคาดคะเนเหตุการณ์ในอนาคต
4.การจัดอันดับ Rank Order เป็นเครื่องมือมือวัดผลให้นักเรียน หรือผู้ได้รับแบบสอบถามเป็นผู้ตอบ โดยการจัดอันดับความสำคัญ หรือจัดอันดับคุณภาพ และใช้จัดอันดับของข้อมูลหรือผลงานต่าง ๆ ของนักเรียนแล้วจึงให้คะแนน ภายหลังเพื่อการประเมิน
5.การประเมินผลตามสภาพจริง Authentic Assessment คือ กระบวนการสังเกต การบันทึก และรวบรวมข้อมูลจากงานและวิธีการที่นักเรียนทำ การ ประเมิน ผลจากสภาพจริงจะเน้นให้นักเรียนสามารถแก้ปัญหา เป็นผู้ค้นพบและผู้ผลิตความรู้ นักเรียนได้ฝึกปฏิบัติจริง รวมทั้งเน้นพัฒนาการเรียนรู้ของนักเรียน
6.การวัดผลภาคปฏิบัติ Performance Assessment เป็นการวัดผลงานที่ให้นักเรียนลงมือปฏิบัติ ซึ่งสามารถวัดได้ทั้งกระบวนการและผลงาน ในสถานการณ์จริง หรือในสถานการณ์จำลอง
7.การประเมินผลโดยใช้แฟ้มสะสมงาน Portfolios เป็น แนวทางการประเมินผลโดยการรวมข้อมูลที่ครูและผู้เรียนทำกิจกรรมต่าง ๆ ร่วมกัน โดยกระทำอย่างต่อเนื่องตลอดภาคเรียน ดังนั้นการวัดผลและประเมินผลโดยใช้แฟ้มสะสมงานส่วนหนึ่ง จะเป็นกิจกรรมที่สอดแทรกอยู่ใสภาพการเรียนประจำวัน โดยกิจกรรมที่สอดแทรกเหล่านี้จะวัด เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับสภาพชีวิตประจำวัน
8.แบบทดสอบ Test